
Gavman bae hemi declearem effect blong asfal blong volkano long elan blong Tanna olsem wan disasta.
Long Kaonsel blong Minista miting tomoro bai oli approvem VT98 million blong helpem ol komuniti we oli affected bigwan.
Asfal blong volkano hemi affectem klosap 12,000 pipol long east mo saot east Tanna.
Assis blong volkano hemi damagem bigwan ol karen, agriculta mo fishing mo ol sos blong wota we pipol i usem.
Mo tu sulfer gas blong volkano hemi affectem helt blong ol pipol.
Jif Tomas Noal long eria blong Koromau, i talem se damej blong assis blong volkano, hemi kosem shotej blong kakae mo wota i no sef.
“Ol sulfer ashes blong hem too, we emi stap folfol doan hemi kosem plante damej long eria blong mifala, especially long ol karen blong mifala,” hemi talem.
“Ol eria ia mifala kat shortej long kakae from se ashfall mo sulfer hemi spoilem mifala mekem se fulap long ol pikinin blong mifala, mifala sta traem blong management mifala from shortej blong food.
“Hemi important tumas se mifala sta boilem ol wota blong mifala or hao blong savem ol wota blong mifala blong safeti blong ol pikinini.
“Even mifala ol big big man tu mifala mas faenm way aot, hao blong lukaotem gud wota blong mifala from taem se ash hemi foldoan tumas i save kosem sik long ol wota blong mifala.
“So fulap taem mifala stap pem wota long stoe o mifala tekem wota long tank, mifala mas kavaremap gud o wota long plastic mifala mas kavaremap gud.”

Eria Administrator blong South East Tanna, Mr John Daniel, hemi talem se pipol i nidim rispons blong kavman follem disasta ia.
“Olsem concernem ol challenges we mifala i facem long side long ashfall ia, olsem mi bin talem earlier se plante long ol sistem blong mifala hemi no quite protected, olsem ol sos ol tank hemi jus stap open ap nomo, so yumi long department blong wota i kat sam nem we mifala bin submittem sam lis blong sistem ia vinis.
“Be bae i gud blong sapose i kat wan tim i save kam doan blong assesem ol sistem ia and then sapose oli faenem aot se oli save improvem jus blong oli protectem.
“And long side blong agriculture, groan blong mifala naraside emi challenging lelebet, be mi no save se bai mi recommendem bakagen blong sapose i kat sam specialist blong yumi long side blong agriculture oli save kam around, traem blong mifala stroian mo luk faemaot hao best nao baebae oli save sapotem mifala maybe emi to do wetem ol resilient krop.”
Minista we hemi responsibol long Disasta Management, Hon. Ralph Regenvanu i talem Palemen long tedei moning se ripot we ikamaot long aelan blong Tanna, hemi soem se igat nid blong gavman hemi help.
“Assessment naoia hemi bin done finis, yumim luk se in fact hemi wan disasta naoio lo east Tanna,” hemi talem.
Hemi talem se National Disaster Komiti hemi approvem wan disasta rispons finis mo Kaonsel blong Minista bae oli approvem hemia tumoro.
“COM bae hemi sitdaon lo tumoro blo declarem that disasta mo allokatem wan budget blo 98 million i go blo ol immediate needs lo saet blo food and wota assistance mo narawan.”
Timeline blong rispons long disasta ia hemi 3 manis, afta long approval blong Kaonsel blong Minista.