Ol spisis ia bae save kosem ham long invironmen,economi blong Vanuatu mo Human laef.
Wetem high namba blong ol invasiv spisis ia long kaontri, Departmen blong Invironmen hemi luk luk blong stregthenem patnasip mo netwok wetem ol steik holdas blong hem.
Long wik ia depatmen ia i karem tugeta olgeta steik holdas ia blong oli pat long wan fes eve Nasonal Invasiv Spisis Forom long Luganville.
Mimosa Bethel Biosaftey mo invasive spisis ofisa long depatmen blong invironmen, I talem long VBTC nius seh blong taonem inkris blong ol invasiv spisis ia hemi bisnis blong everiwan.
“Invasiv spisis hemi no bisnis blong invironmen nomo beh hemi blong everiwan, planteh teknikol pipol lonh ol kavman depatmen mo ol NGO oli sta wokem mo mifala i ting seh hemi wan gudfala taem weh mifala i karem olgeta everiwan i kam tugeta long forum ia, blong sherem ol manejmen finis weh oli sta tekem aot sam long ol prioriti invasiv spisis blong yumi long kaontri long ol mein steik holda blong ol invasiv spisis mo tu blong bildim ap netwok long tim weh i stap.”
Hemi seh long Pacific naoia, Vanuatu hemi stap lid long ol bio-logikol kontrol blong daonem ol invasiv spisis ia.
Wan nara tinktink blong forum ia hemi blong introdusum wan documen weh bambae i save kivhan long depatmen mo ol steik holda blong stopem spred blong ol invasiv spisis ia long kaontri.
“Long Pacific, Vanuatu nao hemi lid long ol biologikol kontrol , hemia yumi talem tankyiu long ol patna blong yumi long region, intenasonal patna weh oli kontinu blong kiv han long yumi.”
Mr Richard Del wan ranga long Amalkrab consevesen eria long Central Malekula, i talem seh forum ia bae helpem olgeta bigwan blong ol infomeisen long hao blong downem ol invasiv spisis long consevesen eria.
“Mi kam long ples ia blong representem mifala long forum blong faenem aot waem kian ting ting o aktiviti nao hemi stret blong mifla i usum long konseveisen eria blong mifala olsem wan ranga bae mifala nao mifala i help aot blong mekem ol samting olsem o tekem bak data i kam bak long invironmen mo kavman bae i luk saveh wanem invasiv i stap mekem long ol aelan blong yumi.”
Long tufala stating blong wik ia, team i bin ko araon blong luk luk ol klia eksampol blong ol invasiv spisis ia mo hao ol biologikol kontrol ia i wok.