Wan foma seasonal woka agent i talem se Kavman i nosave tek ova long program blong labour mobility from i no folem loa.
Member blong Palamen blong Ambrym, John Salong, wan agent sins 2007 i kwestenem disisen blong kavman blong karemaot ol praevaet agent we oli stap sendem ol Ni-Vanuatu ova sea.
Hemi talem se “Kavman i no save stopem eni operesen blong wan agent from laesens blong olgeta bae i expae long January 2021.
“ Everi agent oli rijista anda long seasonal employment act blong 2007 mo oli kat lasens kasem January 31 2021 mo kavman i nosave stopem eni operesen blong eni praevet kampani,” Mr Salong i talem.
“ Sapos kavman i wantem mekem eni jenis hemi shud mekem afta long January 2021.
Minister blong Internal affairs, Ishmael Kalsakau, i talem se bae kavman hemi jenisim loa ia blong mekem karemaot ol pravaet agent we oli stap sendem ol lokol ova blong wok long Australia mo New Zealand.
Hemi talem se Department blong Labour i stap priperem wan papa vinis blong i ko long seken Ordinary sitting blong Palamen long nekis manis November.
“ Loa ia bambae hemi jenis mo taem Palamen hemi jensem loa ia everi kontract we oli open i stap, bambae ol agent bae oli nomo pat lem from kavman bae hemi tek ova long program ia,” Minister Kalsakau i talem.
Member blong Palamen, Mr Salong, i kwestenem capabiliti mo capaciti blong Labour Department blong mekem wok blong recruitum ol seasonal wokman.
“ Wanem kaen level blong staff mo faenens bae oli kat taem oli fokas blong sendem ol wokman blong ko wok long Recognised Seasonal Employer long New Zealand mo Seasonal Workers Program long Australia?.
“Mo hu bae i dil wetem ol nara isu blong labour long kaontri?.
Commissioner blong Labour, Murielle Metsan Meltenoven, i talem se wetem jenis ia kavman i stap plan blong putum moa risos long department blong labour.
Hemi talem se, “ Kavman bae i putum moa staff mo tu sapotem ol tu wok blong ol eria administrator mo bae hemi no sud kam wan problem.”
Minister Kalsakau i talem se bae i gat wan extra budjet i ko long Palamen blong helpem role aot blong seves blong kavman long ol komuniti tru long ol area administrator.
“I kat wan extra VT 19 million blong rol aot long dencentralisation polisi blong kavman,” hemi talem.
Commissioner Meltenoven i talem se naoia ol agent oli stil save sendem ol wokman ova sea kasem taem loa blong agent hemi jenis long Palamen.
Council blong olgeta Minista desisen blong 178, hemi apruvum blong i gat wan 12 manis transition mo mani we i kamaot long program ia bae part i ko insaed long basket blong kavman mo nara pat bae hemi ko long ol eria administrator blong helpem olgeta wetem wok blong rekrutmen.
Council blong ol Minister i apruvum tu blong ol wok blong mekem polis clearance mo medical services bae i stap tu long level blong everi provins.
Kavman i talem se Kavman blong New Zealand mo Australia i save vinis se bae i gat wan jenis long loa blong agent.