Pipol we i liv raon long temporari wof long Port Vila, i ripotem ol Oil long solwota.
Hemia i no festaem mo Ports Otoriti i talem se bae i lonsem wan investigesen long kes ia.
Ol eyewitness i tekem image blong oil spill long naet, we i likeli se pipol o ship hemi minim blong kapsaetem oil ia long taem we pipol i no luk o oli no wokbaot.
Mbe wan grup blong ol man we oli bin wekap long taem ia, oli luk solwota i washem wan bigfala amaon blong oil i ko long shoa.
Oli mekem allegesen se oil spill ya i mas kamout long tu ship, we oli bin anka long taem ia.
VBTC i tekem ripot ya igo long ol otoriti risponsibol, mo i nogat wan i awea long inciden ia yet.
Lloyd Fikiasi, Deputy Commissioner blong Vanuatu Maritime mo Safety Authority (VMSA), i mekem wan kwik kol i ko long investigation tim aotsaed long solwota from isiu ya, mo tim bai i tekem aksen blong investigetem.
Hemi talem se ino festaem we oli karem ol ripot olsem, mo hemi explenem ol posibol way olsem wanem kaen fasin olsem i save hapen.
“Ol bigfala saspek blong yumi tufala sip ia,” Mr. Fikiasi i talem.
“Bai ol boy oli go jekem enjin rum. Espesiali spos sip i gat ol pam mo ol paep i ko aotsaed, bai mifala save folem mo investiketem.
“Afta sipos ol oil bill insaed long enjin rum hemi emit, hemi posibol blong oli kapsaedem oil aotsaed.
“Sipos sip i gat fulap oil, oli mas fulumap igo long ol dram, afta oli save kapsaedem folem nomol proses blong hem,” Mr. Fikiasi I talem.
Hemi talem tu se anda long loa, ol fasin olsem i no stret from i spolem solwota mo ol marine laef mo i save gat penalti from.
“Ol penalti i save kasem VT60 million. Blong wan man, hemi kasem VT5 million.
“Hemia sipos kot i jajem olgeta.
“Mbe sipos mifala putum ol spot penalty, bai i save kasem VT1 million,” Mr Fikiasi i talem.
Hickson Siba we i lukaot long Maritime Emergency Response mo Investigation Unit anda long Vanuatu Maritime mo Safety Authority i talem se mata ia hemi siries mo bai i ko anda investigation.
“Long kes we i hapen, bambae mifala i ko raon long ol sip mo jekem ol bills mo sistem blong olgeta,” Mr Siba i talem.
“Evritaem wan enjinia i operetm mashin insaed long sip, bai i mas lokem daon ol Enjin Rum Lok Buk.
“Wanem bai mifala i mekem, bai mifala i jekem ol lok buk ia,” Mr Siba i talem.
Hemi talem se bai oli holem ship we i responsibol long oil spil ia afta long investigesen we bai oli karemaot.
Temporari Anchorage long eria blong boat yard hemi blong ship i yusum kasem main wharf hemi vinis.
by Tiffany Baldwin.