Shelta emi nambawan prioriti naoia we Nasonal Disasta Manejmen Ofis (NDMO) i stap lukluk long hem.
Plante pipol long Malampa, Penama, Shefa mo Torba provins i stap yet long ol evacuation senta.
NDMO i talem se so far oli save talem se i gat 21,000 haushol we Tropikol Saeklon Lola i spolem.
I gat 6,907 haushol we i stap long wan prioriti wan eria long Penama provins, 5,658 long Malampa provins, 1,455 long Shefa provins mo 154 long Torba provins.
Be namba ya i save jens taem evri asesmen ripot blong ol provins i kasem Nasonal Emejensi Operesen Senta (NEOC) long Port Vila.
Senta i konfem se nasonal rispon plan blong evri klasta i komplit mo Nasonal Disasta Komiti i shud apruvum Fraide 3 Novemba 2023.
Pablik Relesen ofisa blong Ministri blong Klaemet Jens mo Naturol Disasta, Royson Willie i talem se i gat 3 taket eria we i stap long nid blong shelta.
“NDMO tru long NEOC i prairiotaesem ol eria ya, i gat prairioti eria wan olsem Not Ambrym, Wes Ambrym, Saot-Is Ambrym, Saot Malekula, Paama, Is Ambae, Saot Ambae, Saot Maewo, Not Maewo, Saot Pentecost, CP 1 (Sentrol Pentecost 1), CP2 (Sentrol Pentecost 2), Saot-Is Malekula, Mere lava wetem 3 eria kaonsel lo Epi,” Mr Willie i talem.
Be while NEOC i wet long olgeta provinsol asesmen ripot, ol difren gavman patna i stap gohed finis wetem ol rilif saplae.
“So far Vanuatu Red Cross hemi ripotem se hemi distributum ol item finis lo Saot-Is Ambrym, hemi sendem 500 tapolen finis igo. Wes Ambrym hemi sendem 500 tapolen tu igo,” Mr Willie i talem.
“Pentecost as a whole Red Cross (Vanuatu) i sendem 3,000 tapolen finis i go lo olgeta.
“Mo Mere Lava tu.”
VBTC Coresponden long Pentecost, Johnny Bani i konfemem se Vanuatu Red Cross mo CARE International i help long saplae blong saoten pat long eli wik ya.
“Due to the urgency blo hem ya (shelta), tapolen nomo totol blo olgeta hemi 163 evriwan we hemi shared between 5 komuniti,” Mr Bani i talem.
“Ol komuniti ya i gat Vatsari, igat Bonof, i gat Konra, i gat Lonfis wetem las smol vilij we hemi stap long boarder (eria) blong Saot Pentecost wetem CP2 hemi Ranliawa.”
Folem emia wan satelaet photo blong United Nations Satelite Centre, UNOSAT, i soem se igat bitim 2,000 haus long Penticost we saeklon Lola i damejem, taem hemi stap long katekori 4.
Satelite photo ya i soem se Melsisi long Sentrol, Wali mo Varsare long Saot Pentikos i damej nogud.
So far ovasi help i kam long United Kingdom, Australia, New Zealand, France mo United States blong America, i talem se bai emi sendem 2,000 tapolen long ol wik we i stap kam.
Australia, New Zealand mo United Kingdom i bin givim fulap samting, olsem tapolen, shelta kit mo hygiene kit. France i bin yusum wan helikopter blong hem blong muvum sam saplae i go long Pentecost, mo United States blong America i bin yusum plane blong muvum sam saplae long Port Vila i go kasem Santo.
Wan ship, Tiwi Trader, i bin muvum sam saplae blong sam non-gavman organisen i go long Paama, Ambrym, Malekula mo Pentecost.
VBTC i undastan se olgeta rilif saplae blong TC Lola, bai emi go long stok long Santo, folem nomo se emi klosap long olgeta afekted aelan ya.
Mr Willie i talem kakai bai i kasem ol pipol long ol afektet aelan ya, taem ol provins i givim ol asesmen ripot long graon.