Long Isangel Station, West Tanauta, wan yangfala boy Roma Iopa i neva kakae rice long laef blong hem.
Stephanie Sawia, mama blong hem i talem long VBTC Nius se fes bon boy blong hem we naoia hemi kat 22 yia mo kat famili i neva kakae rice kasem tete from i fraet long hem i mekem se long haos hemi mas wok hard long garen blong planem moa lokol kakae.
“Fes bon boy blong mi, hemi neva kakae rice kasem naoia i mekem se mi mas wok hard long garen blong planem moa lokol kakae blong mifala; Sins hemi bebe kam kasem hemi kat famili naoia, hemi neva kakae rice; Taem hemi smol, mifala i bin stap fidim fowl long wan pepet we i stap insaed long ol firewood we long language mifala i kolem nem blong hem se King king blong firewood, hemi luk ol pepet ia hemi tink se rice ia nao i mekem se taem mifala i kukum rice mo givim long hem, hemi no wantaem from hemi fraet,” Ms Sawia i talem.
“Hemi neva kakae rice kasem taem we hemi kat 21 yia. Naoia hemi kat famili mbe hemi stil no kakae rice. Mi bin aot smol taem leko hem wetem ol uncle blong hem mo ol tawian, ale oli se mami blong yu i no stap, oli fosem hem givim rice long hem i kakae rice, bel blong hem i so bigwan, oli tekem hem i admit long hospital.
“Kakae we hemi stap kakae hemi aelan kakae olsem manioc o laplap. Samtaem taem hemi ko long Vila sapos i nogat kakae bae hemi kakae bread nomo.”
Ms Sawia i talem se pipol i mas stop planem kakae long ol ples we wota i stap fulap long hem evritaem mo long wei ia bae oli no stap dipen tumas long rice afta long wan disasta.
“Long lukluk blong mi, mi luk olsem se yumi dipen long rice, Saeklon i kam so naoia i stap yumi learn blong kakae rice, mbe mi enkarejem evriwan blong ko lokol from bae i isi long yumi blong no wet long rice from i mekem sik tu,”Ms Sawia i talem.
Ms Sawia i talem se Vanuatu i mas learn blong taem hemi planem lokol kakae mbe hemi preservem blong hemi no dipen bigwan long rice afta long wan disasta.